Якая гэта прыгажосць: не адрываючы вочы глядзець на бязмежныя прасторы родных мясцін. Выхопліваць вачыма знаёмыя толькі табе кавалачкі. Вунь там – дрэва, пад якім некалі адпачываў з дзедам пасля касьбы, сцежка, па якой разам з бабуляй хадзіў у сад “абіраць” спелыя, наліўныя яблыкі, там – рачулка, якую аблазіў не адзін дзесятак разоў, з дзіцячай наіўнасцю злавіць самую вялікую рыбу, па-воддаль яшчэ нешта, знаёмае толькі табе, дарагое толькі твайму сэрцу.

Асабліва яскрава вобразы родных мясцінаў, у якіх прайшло ўсё дзяцінства і юнацтва, усплываюць тады, калі доўга іх не бачыш. Калі няма тых людзей, якіх вельмі любіў, якімі даражыў, да якіх прыязджаў…

…У кожнага з нас ёсць такая маленькая радзіма: невялікі правінцыяльны гарадок,  вёска ля шашы, старэнькі хутар на ўскрайку лесу. Там котлішча нашых  бацькоў, дзядоў, прадзедаў. Туды хочацца ехаць заўсёды: заснежанай зімой, каб яшчэ раз абгледзець малюнак Дзядулі Мароза, які ён пакінуў на акне; вясною, каб атрымаць асалоду ад першых кветак у садзе, летам – адчуць водар спелай травы, восенню – убачыць шчодрасць палеткаў.

Час хуткаплынны. Ён бяжыць імкліва, нібы вада ў горнай рацэ. На жаль, сёння ўсё часцей нашаму позірку пападаюцца шматлікія пустуючыя, закінутыя сядзібы, якіх даўно не кранала рука чалавека. І тая сцежка, па якой выганялі карову-карміцельку на пашу, зарастае пырнікам; калодзеж, вада якога – самая смачная на свеце, развальваецца літаральна на вачах. Паміраюць людзі, а з імі паміраюць і дамы… Едзеш па вёсцы: заросшыя двары, запушчаныя сады, аблезлыя шэрыя хаты, забітыя дошкамі вокны… Мне балюча на гэта глядзець. А вам? Зрэшты, чаму яно так адбываецца, што дзеці пакідаюць бацькоўскую сядзібу, я растлумачыць не магу. Напэўна, горад дае больш магчымасцяў, грошай. А вясковыя хаты застаюцца сам-насам з лёсам і часам. І стаяць яны, пахілымі жабракамі сярод прыгожых домаўладанняў дбайных гаспадароў, якія не паехалі ў іншыя мясціны (і даю гарантыю – не паедуць ніколі).

І сёння варта выказаць словы падзякі тым людзям, што ператвараюць старыя бацькоўскія хаты ў сапраўдныя шэдэўры мастацтва пры дапамозе сваёй фантазіі і, здавалася б, зусім непатрэбных рэчаў, такіх, як старыя збаны, калаўроты, прасніцы, колы і інш. Задавальненне ад прыгожага атрымлівае праезджы, і самому прыемна жыць у такім харастве.

А чаму іншыя гаспадары падобных вясковых уладанняў не дабавяць крыху фантазіі, каб не загінуў той святы куточак, дзе першы раз у жыцці зрабіў самастойны крок?

Як мы не можам зразумець, што пустыя, запушчаныя вясковыя хаты знаходзяцца на балансе сельскіх Саветаў? Каб зрабіць парадак на такіх участках трэба мець вялікія грошы, якія могуць пайсці на іншыя работы: упарадкаванне помнікаў, будынкаў сацкультбыту, тэрыторый каля іх, могілак. Хіба можна абыякава глядзець, як шматтонны бульдозер сваім каўшом умомант зруйноўвае тое, што было створана рукамі людзей на працягу дзесяткаў гадоў? Рукамі родных людзей, вашых продкаў. Бясдушная машына знішчыць вашу гісторыю, традыцыі, будучыню роднага котлішча. Ці не сорамна было б глядзець у вочы прадзеду, які не шкадуючы сілы і сродкаў, аднаўляў гаспадарку пасля крывавай Вялікай Айчыннай. Будаваў з клопатам, бо ведаў: на гады, на дзесяткі гадоў. А бульдозер – за паўгадзіны зрабіў кучу смецця…

То чаму ж не давесці гэтую справу да ладу? Я разумею, што ёсць людзі, якім проста не хапае часу, сродкаў, магчымасцяў, а іншы раз і проста ахвоты. Калі вы лічыце, што бацькоўская хата ў вёсцы вам будзе толькі як цяжкі камень на шыі, прадайце, падарыце яе каму-небудзь, проста аддайце суседзям на дровы, сельскаму Савету, СВК. Аформіце неабходныя дакументы і справа – зроблена. Магчыма, на былым вашым уладанні вырасце хлеб, хтосьці пабудуе альтанку або выкапае сажалку, а, можа, дабавіўшы крыху фантазіі, пераўтворыць штосьці і пакіне сабе пад дачу. Зрэшты, кожны вырашае сам.

Яўген Кішко.